Công nghệ VAR là gì? Cách thức hoạt động VAR như thế nào?

Với những bạn đam mê môn thể thao vua có lẽ đã nghe nhiều về cụm từ công nghệ VAR. Đây là một cải tiến mạnh mẽ được dùng trong tổ kỹ thuật trọng tài phụ.

VAR giúp phân tích và đưa ra những hướng xử lý đối với các tình huống gây tranh cãi, mà trọng tài không có đủ tầm nhìn để quan sát được. 

Công nghệ VAR là gì?

Công nghệ VAR trong bóng đá được IFAB – Hiệp hội Bóng đá quốc tế thông qua vào năm 2016. Nó được đưa vào thử nghiệm lần đầu tiên tại Mỹ. 

Hiện công nghệ này được sử dụng rộng rãi trong hầu hết tất cả các giải đấu mang tầm quốc tế. Nó mang lại tính công bằng cho các cầu thủ khi trọng tài chính không thể quan sát hết sân đấu. 

VAR là những chữ cái tiếng Anh được viết tắt từ cụm từ Video Assistant Referee. Đây là một trong những ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến bậc nhất trong thể thao.

VAR được phát minh nhằm giúp đỡ trọng tài trong quá trình diễn ra trận đấu, thông qua những đoạn phim video với nhiều góc quan sát. 

Những tình huống diễn ra trên sân cỏ thực sự quá nhanh, người trọng tài đôi khi không thể kiểm soát hết. Hoặc có thể họ bị che mất tầm nhìn.

Lúc này công nghệ VAR trở nên hữu ích. Dựa vào các đoạn băng quay được diễn biến trên sân, người trọng tài có phán đoán chính xác hơn cho mọi tình huống. 

Nguyên lý hoạt động của công nghệ VAR là gì?

Công nghệ VAR hoạt động được là nhờ vào các liên kết với hệ thống camera trên sân. Trung bình các sân vận động muốn áp dụng được VAR cần lắp đặt ít nhất 33 camera. 

Trong số đó, sẽ có tối thiểu 8 chiếc camera quay siêu chậm – chế độ super slow motion. 4 chiếc khác quay siêu siêu chậm – chế độ ultra slow motion. 

Những vòng đấu quan trọng hơn như vòng loại trực tiếp hay vòng chung kết, FIFA sẽ yêu cầu lắp đặt thêm 2 camera ultra slow motion ở phía sau cầu môn của hai đội.

Những hình ảnh được camera ghi lại sẽ truyền về trung tâm điều khiển tại phòng kỹ thuật được đặt ngay trên sân vận động. 

Ngoài ra các dữ liệu này cũng sẽ được thu về Trung tâm truyền hình quốc tế được đặt tại Moscow. Nơi đây tập trung một đội ngũ giám sát gồm 4 thành viên là những chuyên gia video. 

1 trọng tài giám sát video VAR cùng dàn cố vấn AVAR sẽ là những người xem xét, phân tích và phán đoán các tình huống nhạy cảm đang diễn ra trên sân.

Cách thức vận hành của công nghệ VAR là gì?

Trọng tài chính là người được đeo một chiếc micro đặc biệt. Khi có tình huống xảy ra, đội ngũ VAR sẽ liên lạc với trọng tài bằng chiếc micro này. 

OFR là khu vực giám sát đặc biệt. Tại đây sẽ được lắp đặt một màn hình LCD cho phép trọng tài quan sát những đoạn video do tổ trọng tài VAR gửi đến. 

Nếu cầu thủ có lỗi nghiêm trọng trong quá trình diễn ra trận đấu có thể bị phạt treo giò. Bạn có thể xem thêm những cách thức phạt tại đây: Treo giò cầu thủ là gì? Những thông tin cần biết về án phạt treo giò

Kiểm tra im lặng

Đó là khi các trọng tài VAR kiểm tra nội bộ với nhau trong một tình huống phạm lỗi trên sân. Khi không phát hiện ra sai sót từ trọng tài chính, họ sẽ không có bất cứ hành động nào. 

Kiểm tra và phản hồi

Trọng tài VAR nhận định được đây có thể là một tình huống bất hợp lý từ trọng tài chính. Họ phát tín hiệu cần thảo luận về các quyết định. Khi đó, trọng tài chính sẽ có 3 hướng xử lý cụ thể:

• Nghe theo trọng tài VAR và thay đổi quyết định của mình.
• Tiến hành đánh giá hiện trường OFR. Hai bên sẽ trao đổi cho nhau và đưa ra phương án cuối cùng. 
• Tin tưởng vào bản thân, không tiến hành OFR và cũng không thay đổi phán quyết. 

Không chỉ có trọng tài VAR mới có thể phát tín hiệu mà đó là một đường dẫn hai chiều. Có nghĩa trọng tài chính khi có nhu cầu vẫn có thể xem lại góc quay của VAR. 

Những tình huống nào cần sử dụng đến công nghệ VAR trong bóng đá

Trên sân bóng, quyền quyết định vẫn thuộc về trọng tài chính. Sự hỗ trợ của VAR chỉ làm công tác bổ trợ cho các quyết định này chính xác hơn.

VAR không được phép can thiệp hoàn toàn vào mọi tình huống trên sân. Chỉ một trong số các pha bóng nhạy cảm mới được dùng đến VAR.

Cụ thể các trường hợp bóng được sử dụng VAR đó là quả penalty, xác định lỗi, bàn thắng và thẻ đỏ trực tiếp. 

Đá penalty

Đây là một trong những quyết định quan trọng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả trận đấu. Chính vì thế, người trọng tài cũng như công nghệ VAR cần được phát huy tối đa trong tình huống này. 

Khu vực cấm địa trước cầu môn là nơi VAR được sử dụng nhiều nhất. Hầu hết các pha vào bóng nhạy cảm và quyết liệt đều được xảy ra ở đây. 

Bàn thắng

VAR sẽ được sử dụng khi có bất cứ khiếu nại nào về bàn thắng vừa diễn ra. Đó có thể là một bàn thắng không được công nhận nếu bị phát hiện việt vị, kéo áo hay bóng chạm tay…

Thẻ đỏ trực tiếp

Công nghệ VAR trong bóng đá cũng được xem như một công cụ bảo vệ tính nhân văn trong thể thao. Bất cứ hành vi bạo lực phi thể thao nào cũng cần phải loại bỏ.

Lưu ý là VAR chỉ áp dụng cho các tình huống thẻ đỏ trực tiếp, đối với trường hợp 2 thẻ vàng sẽ không có sự can thiệp của VAR. 

Phát hiện tình huống bắt nhầm lỗi trên sân

Khi trọng tài có một tình huống thổi phạt nào đó mà VAR cho rằng bất hợp lý. Tổ trọng tài video sẽ gửi tín hiệu đến với trọng tài chính. Họ sẽ thảo luận để có biện pháp xử lý thích hợp nhất.

Có nhiều trường hợp tổ trọng tài nhận diện sai cầu thủ vì ngoại hình giống nhau. Khi đó VAR buộc phải dừng trận đấu để bảo đảm việc xử phạt được thực hiện đúng cầu thủ. 

Nhưng VAR cũng hạn chế can thiệp nếu đó là tình huống không quá nghiêm trọng để tránh ảnh hưởng đến trận đấu. 

Lưu ý khi sử dụng công nghệ VAR là gì? 

VAR được dùng phổ biến trong những trận đấu bóng thế giới ngày nay. Tuy nhiên, việc sử dụng nó cũng có một vài lưu ý sau:

• Chỉ có trọng tài chính là người duy nhất được xem OFR.
• Người có quyết định cao nhất trên sân là trọng tài chính, dù kết quả phân tích của VAR là đúng hay sai.
• Trọng tài chính ra dấu hiệu kiểm tra VAR bằng cách giơ ngón tay vẽ một hình chữ nhật trong không trung. Sau đó trọng tài sẽ tiến vào khu vực giám sát.
• Kết thúc quá trình xem OFR, trọng tài chính quay lại sân, ra dấu hiệu hình chữ nhật một lần nữa và thông báo kết quả cuối cùng. 
• Trọng tài chính không được phép sử dụng VAR để dừng trận đấu khi đang có một cơ hội bàn thắng rõ ràng hay một pha phạm lỗi hiển nhiên diễn ra. 

Tổng kết

Bất cứ môn thể thao nào cũng có tranh chấp và vi phạm. Đôi lúc những trọng tài trên sân không thể kiểm soát hết mọi tình huống xảy ra.

Công nghệ VAR trong bóng đá giúp hỗ trợ hiệu quả cho các quyết định của trọng tài. Hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn những hiểu biết sâu sắc về công nghệ VAR là gì?